Ana Sayfa
Foto Galeri
18.08.2024
Maymun Çiçeği
-
- Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, DSÖ Acil Durum Komitesi’nin M çiçeği virüsünün uluslararası ciddiye sahip bir halk sağlığı acil hali yarattığı tavsiyesini kabul ettiğini açıkladı. Ghebreyesus, virüsün Afrika ve başka bölgelerde uluslararası yasenema potansiyeli bulunduğunu belirtti. Türkiye amacıyla bakandan açıklama geldi Sıhhat Bakanımız bununla alakalı az evvelce açıklama yaptı
-
- Dünya Sıhhat Örgütü’nün küresel çapta acil hal ilan ettiği Maymun Çiçeği virüsüyle alakalı her gün yeni detaylar meydana çıkıyor. Son olarak THY’nin Afrika seferleri amacıyla tedbir aldığı iddiası sosyal medyada kendisine geniş yer buldu. THY’den konuyla alakalı beklenilen açıklama geldi. Dünyanın yeni gündemi Maymun Çiçeği virüsü. Afrika ülkerinde süratle sunulan sonrasında evvelce Avrupa’da İsveç’te sonrasında Asya’da Pakistan’da görülen virüsle alakalı her gün yeni bir ilerleme yaşanıyor. MASKE ZORUNLULUĞU GELDİ İDDİASI Son olarak birtakım sosyal medya hesapları virüse tedbir alabilmek amacıyla THY’nin İstanbul’dan Afrika’ya yapılacak seferlerinde kabin görevlilerine maske ve eldiven takma zorunluluğu getirdiği iddia edildi. THY YALANLANDI Mynet’in vardığı Türk Hava Yolları kaynakları ise bu tür bir programın olmadığını iddiaların tamamiyle dezenformasyon bulunduğunu belirtti. SAKARYA’DA BENZERİ OLDU SAKARYA’DA BENZERİ OLDU Geçtiğimiz zamanlarda Sakarya’da bir Afrika kökenlinin Maymun Çiçeği virüsüne yakalandığı iddiası sosyal medyada gündem olmuştu. Sonrasında Sakarya İl Sıhhat Müdürlüğü’nden oluşturulan bildirimde bu iddia yalanlandı. Yapılan bildirimde, “Hasta, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanları doğrultusundan değerlendirilmiş olup, iddialarda sendromların M çiçeği (mpox) olarak tanınan hastalıkla uyumlu olmadığı anlaşılmıştır” ifadelerine yer verildi. Sıhhat Bakanlığı, dünyada süratle sunulan maymun çiçeği virüsü ile alakalı rehber hazırlayarak kamuoyunun bilgisine sundu. Hazırlanan rehberde hastalığın mikrobiyolojisinden bulaşma yollarına, sendromlarınden tedavi tekniklerine pek çok başlık çeşitli olarak ele alındı. Maymun çiçeği virüsü 13’ü Afrika olmak üzere şu ana kadar 16 ülkede görüldü. 13 Afrika üklesinde olay adedi 17 bin 541 olurken, hastalığa bağlı 517 ölüm kaydedildi. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), hastalığın süratle yasenedığını ve yüksek ölüm seviyesine sahip bulunduğunu açıkladı. Türkiye’de ise Sıhhat Bakanlığı maymun çiçeği virüsü ile alakalı rehber yayımladı. Rehberde şu bulgular yer aldı: Semptomları genelde 2-4 hafta vakitn ve kendi kendini sınırlayan maymun çiçeği ağır olaylara da yol açabiliyor. Orta Afrika’daki olaylarda yüzde 10 ile en yüksek ölüm seviyesi saptanırken, Batı Afrika’da bu miktar yüzde 1. 2022 seneından sonra pandemik duruma gelen formu ile bağışıklık sistemi normal şahıslarda ölüm seviyesi binde 1’in altında. İlk bulgular arasında ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı ve kas ağrıları yer alıyor. Ateş düştükten sonra, genelde yüzde başlayıp bedenin başka bölgelerine, en vakitgelen olarak da avuç içlerine ve ayak tabanlarına sunulan bir döküntü gelişebiliyor. Aşırı kaşıntı yapan ya da ağrılı olabilen döküntüler değişip değişik aşamalardan geçebiliyor ve sonucunda kabuk oluşturup dökülüyor. Arada sırada döküntüler deride iz bırakabiliyor. Enfeksiyon genelde kendi kendisine iyileşiyor ve aşağı yukarı 14-21 gün sürüyor. Ciddi olaylarda lezyonlar bütün vücuda, bilhassa de ağız, göz ve cinsel organlara yaseneabiliyor. Rapora göre, mümkün olay ile karşılaşılması halinda, standart enfeksiyon denetim tedbirleri tam olarak uygulanması gerekiyor. El hijyenine maksimum özen gösterilerek ve sırayla şu tedbirlerin alınması isteniyor: • Hastaya cerrahi maske takılacak. • Sıhhat personeli N95 maske, gözlük ya da siperlik, eldiven ve önlük gibi şahsi koruyucu ekipman kullanacak. • Hastanın cilt lezyonlarından misal alınacak. • Kesin olay ile karşılaşılması halinda, standart enfeksiyon denetim tedbirleri tam olarak uygulanacak. • El hijyenine maksimum özen gösterilecek ve beden sıvıları ile ilişki ve yakın ilişki tedbirleri de uygulanacak. Raporda, çiçek hastalığına karşı aşının rutin uygulandığı devrede çiçek aşısıyla aşılananlarda, çiçek aşısının maymun çiçeğini tedbirede aşağı yukarı yüzde 85 seviyesinda etkili bulunduğu belirtildi. Bu amaçla daha evvelce çiçek aşısı olanların hastalığı daha hafif geçirebileceği ya da hastalıktan korunabileceği ifade edildi. Raporda “Çiçek hastalığına karşı daha eskiden aşı yapıldığının göstergesi olarak ön kol üst alanındaki aşı izi kabul edilebilir.” ifadelerine yer verildi. M çiçeği virüsü dünyanın bir numaralı gündemi haluna geldi. 13 Afrika üklesinde olay adedi 17 bini aştı. En az 517 şahıs hastalık namacıylaiyle yaşamını yitirdi. hastalığın süratle yasenedığını ve yüksek ölüm seviyesine sahip bulunduğunu açıkladı. Bugünse Sıhhat Bakanlığı, ‘maymun çiçeği’ virüsüne dair rehber yayımlandı. SADECE TEN TENE TEMASLA BULAŞMIYOR Hastalığın ilişkila bvardığı vurgulandığı rehberde, “İnsandan insana bulaşmada uzun vakitli yakın ten cilde ilişki mühimdir. Enfekte bireyin sekresyonları ile direkt ilişki cilt lezyonları ile bütünlüğü bozulmuş deri ya da mukozalarla direk ilişki ya da yakın vakitte cilt lezyonlarından kontamine olmuş nesnelerle yakın ilişki başka bulaş yollarıdır. Bu tür ilişki genel olarak aynı evi paylaşan şahıslarda, kapalı ortamlarda çok uzun vakit yakın uzaklıkta bulunanlarda ve enfekte şahısyle şahsi koruyucu ekipman kullanmadan ilişki eden sıhhat çalışanlarında risk oluşturur” ifadelerine yer verildi. DSÖ: ESKİSİNDEN DAHA HIZLI YAYILIYOR VE YÜKSEK ÖLÜM ORANINA SAHİP Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Sözcüsü Margaret Harris, Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisinin haftalık basın toplantısında değerlendirmelerde bulundu. “M çiçeği virüsü eskisinden daha süratli etrafa dağılıyor ve yüksek ölüm seviyesine sahip.” ifadesini kullanan Harris, bunun bilhassa bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve çocuklar amacıyla daha tehlikeli bulunduğunu belirtti. Harris, M çiçeği amacıyla şu anda belirli bir tedavinin olmadığını fakat destekleyici tedavilerin bu virüse yakalanan hastalar amacıyla kullanıldığını kaydetti. M çiçeği olaylarının ilişki yolu ile yasenedığını dile getiren Harris, daha çok yasenemayı tedbirek amacıyla hasta bireylerin ilişkilarına ilgi etmesi davetinde bulundu. Harris, dün İsveç’te ilk M çiçeği olaysının bildirilmesinin takip düzeneğinin işe yaradığını gösterdiğine ilgi çekerek, “İsveç, tariflenen ilk olay konusu ile alakalı şeffaf davrandı, başka ülkeler de bu yolu izlemeli.” dedi. ŞU ANA KADAR 16 ÜLKEDE GÖRÜLDÜ DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus’un, “DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle alakalı) halin uluslararası ciddiye sahip bir halk sağlığı acil hali yarattığı tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim.” açıklaması, çoğu ülkede endişeyle karşılandı. Afrika Birliği Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (Africa CDC) paylaştığı bulgulare göre, Afrika’da 13 ülkede M çiçeği virüsü olaysına rastlandı. Bu ülkeler Güney Afrika, Kenya, Ruanda, Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Kamerun, Nijerya, Fildişi Sahili, Gana ve Liberya. Afrika CDC’ye göre, 13 Afrika üklesinde olay adedi 17 bin 541 olurken hastalığa bağlı 517 ölüm kayıtlara geçti. Temmuz sonu itibarıyla 2023’ün aynı devresine kıyasla olay sasenearında yüzde 160’lık bir artış görüldü. M çiçeği virüsünden kaynaklı ölümlerin yüzde 97’si Kongo Demokratik Cumhuriyetinde gerçekleşti. İSVEÇ, AVUSTRALYA VE PAKİSTAN’DA DA GÖRÜLDÜ M çiçeği, şu anda Afrika kıtası dışında üç ülkede görüldü. 2024’te ilk kez İsveç, Avustralya ve Pakistan’da da belirleme edilen M çiçeği virüsünün gördüğünüz toplam ülke adedi 16 oldu. Vaka sasenearı şu ana kadar Avustralya’da 93, Pakistan’da 3 ve İsveç’te 1 olarak açıklandı. AŞI FAALİYETLERİ Çeşitli ülkelerin sıhhat kurumlarının paylaştığı bulgulare göre, çiçek hastalığına karşı sarfedilen aşıların M çiçeği virüsü amacıyla de etkin koruma sağlayabileceği ifade ediliyor. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri’nin sitesinde, JYNNEOS aşısının M çiçeği tehlikesini azaltmada etkili bulunduğu belirtiliyor. En etkili teknik olarak 28 gün arayla iki doz program tavsiye ediliyor. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun internet sitesinde de “MVA-BN” ya da “Modifiye Aşı Ankara-Bavarian Nordic”, AB ve İngiltere’de onaylı tek M çiçeği aşısı bulunduğu ifade ediliyor. Bu aşının ABD ve İsviçre’de JYNNEOS, Kanada’da IMVAMUNE ismiyle pazarlandığı belirtiliyor. Aşı 18 yaş ve üstü şahıslar amacıyla kullanılabiliyor. Avustralya Sıhhat Bakanlığının internet sitesinde de M çiçeğine karşı JYNNEOS ve ACAM2000 aşılarının kullanılabileceği belirtiliyor. ACAM2000’in 12 aylıktan ufak bebekler amacıyla tüketiminin ideal olmadığı aktarılıyor. DSÖ, 9 Ağustos’ta aşı yapımcılarına yaptığı davette acil kullanım listesine yönelik vakitcin başlatıldığını duyurdu. DSÖ ilaveten iki aşının Acil Kullanım Listesi amacıyla değerlendirildiğini duyurmuştu. AFRİKA BİRLİĞİ 23 MİLYONDAN FAZLA AŞI DOZU TEMİN ETMEYİ PLANLIYOR Afrika Birliği Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (Africa CDC) Genel Direktörü Jean Kaseya, dün M çiçeği salgınıyla mücadele amacıyla temin etmeyi planladıkları aşı dozunun 23 milyondan çok olacağını açıkladı. Kaseya, salgının başlamasıyla 10 milyon doz aşı temin ettiklerini, sene sonuna kadar 23 milyon dozdan çok aşıya ulaşmayı amaçladıklarını söyledi. Öte yandan, Avrupa Sıhhat Acil Durum Hazırlık ve Müdaduruma İdaresi (HERA), Afrika CDC’ye 215 bin doz MVA-BN aşısı bağışlandığını duyurdu. M ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR? DSÖ’ye göre, M çiçeği virüsü, Poxviridae isimli virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ait “maymun çiçeği” virüsünün namacıyla bulunduğu viral bir hastalık. M çiçeği ilk olarak 1958’de Danimarka’da inceleme hedefli sarfedilen maymunlarda keşfedildi. 1970’te Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 9 aylık bir erkek çocukta görülen virüs, “insanlarda bildirilen ilk mpox olaysı” olarak kayıtlara geçti. Virüsün o devre yaseneımı Batı ve Orta Afrika ülkeleriyle sınırlı kaldı. Hastalığın vakitgelen bulguları arasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklar yer alıyor. M çiçeği virüsü fare ve sincap gibi kemirgen hayvanlardan ya da enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün namacıyla bulunduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bvardığı giysi, çarşaf, havlu ve aynısı eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla ilişki etmek en mühim bulaş amaçlari arasında yer alıyor. VAKALARIN BÜYÜK KISMI HAFİF GEÇİYOR İlk bulgular virüsü kaptıktan 5 ila 21 gün içersinde meydana çıkabiliyor. M çiçeğinin laboratuvarda doğrulaması cilt lezyon bulgusunun test edilmesiyle yapılıyor. Özel bir tedavi tekniği olmayan hastalığın tedavisi destekleyici bakım ve antiviral ilaçlarla yapılıyor. Çiçek hastalığı amacıyla tasarlanan ve birtakım ülkelerde tüketimi onaylanan aşılar ve tedaviler, birtakım hallerde M çiçeği amacıyla de kullanılabiliyor. Vakaların büyük bir alanı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içersinde sağlığına kavuşuyor. M ÇİÇEĞİNİN 2 GENETİK TÜRÜ BULUNUYOR M çiçeği virüsünün iki kalıtsal türü bulunuyor. Bunlar “Klad I ve Klad II” olarak adlandırılıyor. “Klad I” genelde Orta ve Doğu Afrika’da görülen, daha ciddi hastalıklara ve ölüme namacıyla olan bir mpox türü. Batı Afrika’ya özgü olan ve daha hafif M çiçeği türü olan “Klad II” ise 2022’deki salgına namacıyla olmuştu. Mevcut salgında görülen “Klad 1b”nin ise yeni ve daha kuvvetli olan bir virüs türü bulunduğu belirtiliyor. Klad 1b, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin doğu kesimleri ve komşu ülkelerde daha çok görülüyor. DSÖ, TEMMUZ 2022’DE KÜRESEL ACİL DURUM İLAN ETMİŞTİ DSÖ, 21 Temmuz 2022’de M çiçeği salgınıyla alakalı “küresel acil hal” ilan etmişti. 10 ay sonra sıhhat krizinin denetim altına alındığı bulgularek, acil hal sona erdirilmişti. Afrika Birliği, Afrika ülkelerinde süratle sunulan M çiçeği virüsüne karşı kıta genelinde halk sağlığı amacıyla acil hal ilan edildiğini belirtmişti. M ÇİÇEĞİ ÖLDÜRÜCÜ MÜ? DSÖ Sözcüsü Margaret Harris, M çiçeği virüsünün eskisinden daha süratli yasenedığını ve yüksek ölüm seviyesine sahip bulunduğunu dile getirerek, hastalığın bilhassa bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve çocuklar amacıyla daha tehlikeli bulunduğunu belirtti. Harris, M çiçeği amacıyla şu anda belirli bir tedavinin olmadığını fakat destekleyici tedavilerin bu virüse yakalanan hastalar amacıyla kullanıldığını kaydetti. M çiçeği, genelde 2-4 hafta içersinde kendi kendisine iyileşiyor. Fakat bağışıklığı baskılanmış şahıslarda ve ufak çocuklarda hastalık ağır seyredebiliyor. Genel olarak hastalananlardan çoklığını ufak yaştaki çocukların yarattığı yüzde 3 ile 6’sı kaybediliyor ve hastalığın Orta Afrika alt tarzında öldürücülük yüzde 11’e kadar çıkabiliyor. DSÖ’DEN VİRÜSÜN YAYILMAMASI İÇİN UYARILAR DSÖ, virüse yakalanan şahıslara mümkün bulunduğu kadar evlerinde izole olma davetinde bulunarak döküntüler sonlanana kadar maske takmayı önerdi. Cildin kuru ve açık tutulması gerekliliğini bildiren DSÖ, ellerin sık sık dezenfekte edilmesi gerekliliğini, başkalarıyla ilişkitan kaçınmanın yararlı olacağını vurguladı. VİRÜSÜN ADI “AYRIMCILIK” NEDENİYLE DEĞİŞTİRİLDİ M çiçeği virüsü insanlarda ilk kez 1970’de görülse de canlılarda ilk meydana çıkışı 1958’deydi. Bir inceleme amacıyla sarfedilen maymun kolonilerinde çiçek hastalığına benzer sendromların görülmesiyle belirleme edilen virüs, 2022’ye kadar “maymun çiçeği (monkeypox)” olarak adlandırıldı. DSÖ, 2022’de ırkçılık ve ayrımcılık kaygısıyla virüsün adını “mpox” olarak değiştirdi. MAYMUN ÇİÇEĞİ (MPOX) VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ Mpox hastalığının bulguları arasında ateş, solunum sorunları, kas ağrıları ve şişmiş lenf düğümleri yer alabilir. Ellerde, ayaklarda, göğüste, ağızda ya da cinsel organlarda döküntüler de görülebilir.
