“Zamanında Azerbaycan toprakları Rus İmparatorluğu tarafından bölündü ve komşu ülkelere dağıtıldı”. Bu açıklama Azerbaycan Parlamentosu üyesi Yeni Azerbaycan Partisi Milletvekili Musa Guliyev tarafından yapıldı.
Milletvekilinin sözlerine göre, eski Azerbaycan toprakları Derbent ve çevresi, Borçalı, bugünkü Ermenistan’ın bütün toprakları, Araz’da Azerbaycan’ın Güney toprakları bütün Azerbaycan devletinin topraklarıydı:
“Ama zaman değişti. Çağdaş ve bağımsız Azerbaycan, mevcut gerçeğe uygun olarak, BM tarafından tanınan sınırlar içinde topraklarını restore etmiştir. Bu süreç bugün de devam etmektedir. 2020 sonbaharında başlayan ve 44 gün süren İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra Azerbaycan yıl içinde işgal ettiği toprakları özgürleştirdi ve tarihi sınırlarının bir kısmına yaklaştı.
Elbette savaş sonrası dönemde 10 Kasım 2020’de imzalanan üçlü bildirge hükümlerinin uygulanmasından bahsediyorsak, sınırların sınırlandırılması ve demokratikleşmesi hızlandırılmalıdır. Bu eğilim, Azerbaycan ile Ermenistan arasında uzun vadeli bir barış anlaşmasının imzalanması için de çok önemli bir faktördür.
Ermenistan her türlü açıklama ve vaatlerle bu süreci yavaşlatmaya çalışıyor. Bir şeyler için umut var gibi görünüyor. Öte yandan bugün Ermenistan içinde bir oy birliği yok. Paşinyan, iç güçlerden korkarak, sınırların sınırlandırılmasını ertelemeye devam ediyor. Ancak Brüksel’deki son görüşmeler ve daha sonra Paşinya’nın Moskova’da Putin ile görüşmesi bu süreci hızlandıracak, diye umuyoruz. Özellikle Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in son açıklamaları, Ermenistan’ı sınırları tanıma komisyonunun kurulmasını geciktirmemeye teşvik edecektir. İlham Aliyev’in son açıklamasında, “Ermenistan bizim sınırlarımızı tanımazsa biz de Ermenistan’ın sınırlarını tanımayacağız ve savaş çıkarsa Azerbaycan askeri yollarla tarihi topraklarını geri almak için elinden geleni yapacaktır” dedi. Bu kesinlikle Zengezur, Erivan ve Göyça topraklarını Azerbaycan’a dönüşü anlamına geliyor…
Ama biz barışçıl çözümü tercih ediyoruz. Hedeflerimize adım adım ulaşmaya çalışıyoruz. Bu nedenle önümüze gelen bir numaralı görevin Ermenistan ile kalıcı bir barış anlaşması imzalamak ve sınırlarımızı netleştirmek olduğunu düşünüyorum. Hiç şüphesiz Azerbaycan’ın Nahçıvan bölgesindeki Kerki ve Gazah köyleri Sovyet döneminde yerleşim bölgesi olarak işlevi görmüştür. 1990’ların başında ise bu topraklar Ermenistan tarafından işgal edildi. Nahçıvan bölgesindeki Kerki ve Gazah’ın yedi köyünün geleceği elbette barış anlaşmasından önce belirlenecek.
Bu toprakların kayıtsız şartsız Azerbaycan’a iade edilmesi ile birlikte, toprak değiştirerek de bir çözüm düşünülebilir. Bu faktörler müzakere masasında tartışılacak ve çözülecektir. Ama her şeyden önce, sınırların tanımlanması gerekir. Üçünde de Sovyet döneminden sadece bir harita değil, birkaç harita kullanılacak. 1918-1990 haritaları incelenecek, ve bu süreçte yanı sıra Rus uzmanların da katılımı bekleniyor”.
Ülker Fermankızı/Voicepress/
